EDUKUJEMY POKOLENIA
ABY RAZEM TWORZYĆ DOBRE ŚRODOWISKO
EGZEKWUJEMY PRAWA
ZWIERZĄT GOSPODARSKICH
CHRONIMY
ZAGROŻONE GATUNKI
Jarzębina nieodłącznie kojarzy się z jesienią, z czasem dzieciństwa, kiedy to z jej owoców nawleczonych na nitkę wykonywało się korale. Stanowiły one, wraz z kolorowymi liśćmi, wszystko to, co tak zachwyca nas w tej chłodniejszej porze roku. Jak się okazuje, jarzębina może posłużyć nie tylko do zabawy, ale również okazać się pomocną w naszej diecie.
Jarzębina, a właściwie jarząb pospolity to roślina występująca w Europie, Azji i na Syberii. Dawniej powszechnie stosowana była w medycynie ludowej jako środek dobry na płuca, nerki i wątrobę, stosowano ją również jako lek na cukrzycę, reumatyzm czy artretyzm. Wraz z rozwojem medycyny nowoczesnej zaczęto odchodzić od korzystania z owoców i kwiatów jarzębiny. Obecnie jako roślinę dziką można odnaleźć ją w lasach, często również służy jako ozdoba, sadzona wzdłuż chodników. Jej właściwości zdrowotne i pielęgnacyjne są doceniane znacznie mniej niż jej uroda, a zdecydowanie warto poświęcić im trochę uwagi.
Obecnie najczęściej wykorzystuje się głównie już dojrzałe owoce jarzębiny. Najlepiej zbierać ją dopiero po pierwszych przymrozkach, bo dzięki ujemnej temperaturze w pewnym stopniu zmniejsza się w niej ilość kwasu sorbowego, który odpowiada nie tylko za gorzki smak, ale jest także trujący: może prowadzić do wymiotów i biegunki. Właśnie niska temperatura, suszenie oraz obróbka termiczna pozwalają na pozbycie się toksyn i korzystanie z jarzębiny w celach kulinarnych i zdrowotnych. Należy więc pamiętać, aby nigdy nie jeść owoców jarzębiny na surowo! Różne przetwory można wykorzystywać jako środek działający przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, przeciwbiegunkowo. Dodatkowo uzupełnia niedobory witamin A, E, P, K, PP. Mają również dwukrotnie większą zawartość beta – karotenu niż marchew, dzięki czemu korzystnie wpływa na wzrok i system immunologiczny organizmu.
Znacznie rzadziej niż owoców używa się kwiatów, pojawiających się w maju. Po zerwaniu poddaje się je suszeniu, a następnie ręcznie lub za pomocą sitka oczyszcza z szypułek. Sporządzony z nich napar działa rozkurczowo na mięśnie gładkie, przeciwzapalnie, wspomaga również walkę z alergiami. Stosuje się go przy zapaleniu układu moczowego, przy nieżytach żołądka i jelit. Można przemywać nim skórę podrażnioną, ze stanami zapalnymi czy wypryskami. Działa łagodząco przy zapaleniu spojówek, zmęczonych oczach czy opuchniętych powiekach. Owoce natomiast hamują rozwój bakterii w jelitach i na skórze, w dużych dawkach działa przeczyszczająco, wspomaga wydzielanie żółci, wspomaga leczenie cukrzycy i miażdżycy czy zapalenia nerek. Zarówno kwiaty jak i owoce jarzębiny można stosować przy przeziębieniach, grypie i gorączce.
Jarzębina ma również swoje zastosowanie w kosmetyce. Dzięki zawartości sorbitolu utrzymuje wilgoć w skórze, a kwas sorbowy jest konserwantem, który zapobiega rozwojowi grzybów i bakterii. Sole mineralne, kwasy oraz flawonoidy, które niszczą wolne rodniki, poprawiają elastyczność i zmniejszają przepuszczalność naczyń, sprawiają, że skóra staje się bielsza, a cienie pod oczami znikają. Kosmetyki jarzębinowe świetnie sprawdzają się przy skórze tłustej, trądzikowej, ale również suchej i zwiotczałej.
Zarówno w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym jak i kosmetycznym wykorzystywany jest sorbitol – działa wiążąco, stosowany jest również jako substancja słodząca i utrzymująca wilgotność produktu. Mimo, że obecnie wytwarzany jest syntetycznie, to jednak dawniej substancja ta pozyskiwana była właśnie z jarzębiny.
Choć obecnie nieco zapomniana, o jednak jarzębina ma mnóstwo właściwości, wpływające zarówno na nasze zdrowie jak i wygląd. Warto pamiętać o tym, że nie jest tylko piękną, jesienną ozdobą, ale też źródłem wielu niezbędnych dla naszego organizmu składników. Jarzębinę można zakupić suszoną, kandyzowaną, można z niej wykonywać również przetwory, dżemy i nalewki. Może być smacznym i zdrowym dodatkiem do naszej diety, jednak należy pamiętać, aby nigdy nie jeść surowych owoców, zawierających kwas sorbowy, oraz aby wykorzystywać owoce i kwiaty z pewnego źródła i nie wykorzystywać tych rosnących przy ruchliwych ulicach, gdzie jest pełno zanieczyszczeń. Jarzębina ma służyć naszemu zdrowiu, a nie szkodzić.