EDUKUJEMY POKOLENIA
ABY RAZEM TWORZYĆ DOBRE ŚRODOWISKO
EGZEKWUJEMY PRAWA
ZWIERZĄT GOSPODARSKICH
CHRONIMY
ZAGROŻONE GATUNKI
Ciemnozielona piłeczka, w naturze mierząca 12 cm średnicy, czasem 15 cm, a niektóre nawet 20 cm. Dawniej znaleźć ją można było w islandzkim jeziorze, którego dno wyglądało, jakby ktoś wrzucił do niego dziesiątki piłeczek tenisowych, które z czasem porosły glonami. Idealny, kulisty kształt budził zachwyt turystów i był powodem do dumy dla mieszkańców okolic jeziora Mývatan, które jednocześnie jest jedną z największych ostoi ptaków wodnych w Europie. Ta niezwykła roślina doczekała się nawet swojego święta, które jest obchodzone w Japonii co roku, w przedostatnim tygodniu września.
Największa na świecie kolonia Aegagropila linnaei, zwanej inaczej gałęzatką kulistą, znajdowała się w jeziorze Mývatan na Islandii. Swój idealnie kulisty kształt zawdzięcza między innymi formującym ją prądom jeziora wywoływanymi podmuchami wiatru. Chociaż cieszy się dużym powodzeniem wśród akwarystów, to jednak coraz trudniej o nią w naturze. Jeszcze całkiem niedawno idealne warunki do wzrostu znajdowały się właśnie w islandzkim jeziorze. Woda była czysta, półprzezroczysta, dzięki czemu gałęzatka miał idealne warunki do przeprowadzania fotosyntezy. Zdarza się, że pęcherzyki tlenu osiadają na jej włóknach, co unosi ją na powierzchnię wody, po czym, z nadejściem wieczora, z powrotem opada na dno. W ten sposób uniesione prądem kule gałęzatki zostały wyrzucone na wybrzeżu niedaleko Hampton w stanie Wirginia w 2002 roku. Wtedy też wywołały prawdziwą sensację. Nawet naukowcy mieli trudności z określeniem czym są te zielone kule. Niektórzy sądzili nawet, że są one wykonane z tworzywa sztucznego. Od tamtej pory gałęzatki jeszcze kilka razy dały o sobie znać – między innymi w roku 2014 na plaży w Sydney. Wtedy też przez plażowiczów, którzy mieli okazję zobaczyć te rośliny na własne oczy, zostały określone jako „kosmiczne jaja”.
Tak naprawdę gałęzatka kulista jest niezwykle rzadkim gatunkiem żywych alg. Z wyglądu przypomina idealnie okrągły, soczyście zielony pomponik, w dotyku jest bardzo miękka i delikatna. Potrafi pochłaniać bardzo duże ilości fosforu i azotu, a w warunkach domowych jest również bardzo łatwa w uprawie.
Gałęzatka stała się niemal maskotką narodową Islandii. I choć dawniej jej mieszkańcy faktycznie mogli poszczycić się swoim jeziorem i rosnącą w niej rośliną, tak teraz pozostały już jedynie opowieści, które można powtarzać z sentymentem. Dno jeziora stało się pustynią. Wszystko przez zanieczyszczenia i ścieki, przez które doszło do podwyższenia stężenia azotu i fosforu w wodzie, co z kolei doprowadziło do rozwoju sinic – cyjanobakterii, które uznane są za potencjalnie toksyczne. Odcięły one źródło światła i uniemożliwiły przeprowadzanie procesu fotosyntezy, co przyczyniło się do wymarcia roślin żyjących na dnie jeziora. w tym również gałęzatek kulistych. Jest to wyraźny dowód na nieodwracalny upadek tamtejszego ekosystemu. Islandzkie jezioro jest najważniejszym na świecie miejscem wylęgu kaczek. Badacze zaobserwowali również stopniowe zmniejszanie się kolonii pstrąga rzecznego. Obecnie poszczycić mogą się nimi mieszkańcami Japonii, gdzie druga największa kolonia gałęzatki znajduje się w jeziorze Akan. Tamtejsze gałęzatki mogą mierzyć nawet 30 cm średnicy.
Gałęzatka kulista może jest dość niepozorną roślinką. Może nie ma właściwości, z których my, ludzie, moglibyśmy czerpać niesamowite korzyści, jednak nie można zaprzeczyć, że jest naprawdę wyjątkowa i unikatowa. Jedna z największych kolonii tych rzadkich alg już została zniszczona. Jest dowodem na to, w jak łatwy sposób można nieodwracalnie zniszczyć cuda natury. Dlatego też musimy myśleć o przyszłości naszej planety, by już nigdy więcej do tego nie dopuścić.
