Świat herbaty

Świat herbaty

Rynek herbaciany oferuje całą gamę różnorodnych gatunków herbat – od słynnej herbaty czarnej, przez zieloną, białą, czerwoną, herbaty owocowe i ziołowe, aż po mniej znane herbaty pozyskiwane z krzewów i kory. Wśród wszystkich gatunków herbat można dodatkowo rozróżnić wiele ich rodzajów, często zależnych od kraju ich pochodzenia, walorów smakowych czy posiadanych właściwości. Bez wątpienia herbata cieszy się dzisiaj dużą popularnością. Dla Naszych czytelników przygotowaliśmy przegląd herbat z różnych części świata – cech dla nich charakterystycznych, sposobów ich wytwarzania, przygotowywania oraz cennych właściwości.

HERBATA CZARNA (pochodzenie : Chiny, Indie, Afryka)

Jedna z najbardziej znanych herbat, powstających w procesie fermentacji (utleniania) liści herbaty chińskiej. Zanim jednak do niej dojdzie, po zwiędnięciu liści krzewu herbacianego, zostają one zrolowane. Po fermentacji poddaje się je osuszeniu. Ciekawym jest, iż w Chinach nazywa się ją nie od barwy samych liści, ale koloru uzyskiwanego naparu – herbatą czerwoną.

Herbata czarna cechuje się przede wszystkim przyjemnym, delikatnym, lecz ulotnym aromatem. W zależności od długości przygotowywania naparu posiada jasno bądź ciemnoczerwony odcień. Dobrze przyrządzona pozbawiona jest smaku goryczy, a na jej wierzchu zauważymy lekką piankę. Herbata czarna łączona jest często z różnymi dodatkami i tak powszechna Earl Grey mieszana jest z olejem z bergamotki lub masala czaj, a do popularnej herbaty indyjskiej dodaje się mleko, cukier, miód bądź melasę oraz różnego rodzaju przyprawy, tj. kardamon, imbir, cynamon, pieprz czy goździki.

Należy zwrócić szczególną uwagę na sposób parzenia herbaty, gdyż w zależności od jego czasu, zmieniają się jej właściwości. Do jej przygotowania używamy tylko i wyłącznie wrzącej i najlepiej miękkiej wody. Aby zyskała odpowiednie walory smakowe należy na 0,2 litra wody stosować od połowy do jednej płaskiej łyżeczki mieszanki. Przygotowując ją w dzbanku lub czajniku na każdy litr wody dodajemy kolejną łyżeczkę herbaty. Średni czas parzenia waha się od 3 do 4 minut. Jeżeli w Naszym domu posiadamy twardszą wodę, czas parzenia przedłużamy.

Herbata czarna przy krótkim parzeniu uwalnia przede wszystkim właściwości pobudzające i orzeźwiające, przy dłuższym – odprężające, wówczas jest ona przodowniczką wśród herbat jeśli chodzi o obniżanie ciśnienia krwi. Pozwala na zahamowanie rozwoju bakterii w układzie pokarmowym, pobudzając przy tym soki trawienne do pracy. Poza tym wzmacnia naczynia krwionośne, gorzka chroni zęby przed namnażaniem się bakterii i próchnicy, a w przypadku mocniejszego naparu może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka. Należy jednak podkreślić, iż zbyt mocny napar znacząco minimalizuje wchłanianie się minerałów w organizmie.

Wśród czarnych herbat możemy wyróżnić kilka jej rodzai, wśród nich tzw. Assam (intensywny, cierpki smak i aromat), Cejlon (delikatniejsza w smaku, znana przede wszystkim ze swoich bakteriobójczych właściwości; korzystnie wpływa na pracę mózgu) oraz Darjeeling (delikatna, o jasno-złotawej barwie i lekko słodkawym smaku).

HERBATA ZIELONA (pochodzenie: Chiny)

Herbata zielona znana jest przede wszystkim z tego, że nie poddaje się jej procesowi fermentacji. Aby temu zaradzić świeżo zebrane, jeszcze zielone liście zostają ususzone, po czym podgrzane do odpowiedniej temperatury.

Aromat herbaty zielonej zbliżony jest do woni i smaku herbaty czarnej. Posiada ona jednak znacznie jaśniejszą barwę.

Tak jak w przypadku poprzednio omówionej herbaty, do jej przygotowania używamy miękkiej wody. Parzenie zaczynamy jednak po upłynięciu 3, 4 minut od momentu wrzenia, tylko wówczas zachowamy wszelkie właściwości naparu. Nadaje się ona także do nawet trzykrotnego parzenia. W zależności od tego, czy jest to pierwsze, czy kolejne parzenie, zmienia się jej oddziaływanie na Nasz organizm – pierwsze parzenie przynosi przede wszystkim pobudzenie, dodaje energii i sił witalnych, drugie wręcz przeciwnie – uspokaja i relaksuje.

Poza właściwościami, które posiada czarna herbata, zielona wzmacnia odporność organizmu oraz zapobiega powstawaniu niektórych nowotworów za sprawą wysokiej zawartości witaminy C, E, B, a także soli mineralnych. Oprócz tego pobudzając pęcherz moczowy, ułatwia wydalanie niebezpiecznych toksyn z organizmu, a także, co ważne dla osób chcących pozbyć się paru kilogramów, przyspiesza metabolizm, przemianę materii, a więc wspomaga odchudzanie. Jest również znakomitym sposobem na zapalenie spojówek – przemywanie nią oczu i powiek łagodzi związane z nim uciążliwe dolegliwości.

Wśród rodzai herbaty zielonej możemy wymienić: charakterystyczną dla kraju kwitnącej wiśni – Banchę, niearomatyzowaną Jade Pillar czy mieszankę ośmiu zielonych herbat – Shaolin.

HERBATA CZERWONA (pochodzenie: Chiny, Tajwan)

Swoją charakterystyczną barwę i lekko czerwone krawędzie zawdzięcza krótkiemu procesowi fermentacji. Jej ziemisto-korzenny aromat jest jednym z najbardziej specyficznych wśród pozostałych gatunków herbat.

Parzenie herbaty czerwonej wymaga miękkiej, pozbawionej soli wapnia i magnezu wody, które to zabijają nie tylko jej walory smakowe czy węchowe, ale przede wszystkim wpływają na jej szczególne właściwości. Po zalaniu wodą mieszanki, powinniśmy zostawić napar od 3 do 7 minut w zależności od intensywności, jaką chcemy uzyskać.

Ten rodzaj herbaty wpływa na pracę jelit – stymuluje je i pobudza soki trawienne, jednocześnie chroniąc Nasz układ pokarmowy, a przede wszystkim wątrobę. Przyspiesza metabolizm oraz spalanie tłuszczów, regulując masę ciała. Zawiera sporo związków mineralnych, tj. fluor, wapń, mangan czy teina, a także olejki eteryczne i białko. Znakomicie wpływa na nastrój, dodatkowo przyczyniając się do poprawy pamięci oraz koncentracji. Jej działanie moczopędne pozwala na pozbycie się toksyn z organizmu, wzmacniając przy tym jego odporność na infekcje.

Najbardziej znanym rodzajem herbaty czerwonej jest tzw. Pu-Erh (potocznie określany „zabójcą tłuszczu”).

HERBATA BIAŁA (pochodzenie: Chiny)

Ten rodzaj herbaty cechuje wyrazisty srebrzysto-biały kolor. Bierze się on z ochrony krzewu herbacianego przed promieniami słońca. Jej małe zbiory, przede wszystkim z młodych jeszcze nierozwiniętych pąków, sposób produkcji pomijający fermentację oraz cenne właściwości powodują, że jest ona jedną z najdroższych herbat.

Herbata ta nadaje się do nawet trzykrotnego parzenia w temperaturze od 85 do 90° C. Czas parzenia powinien wynosić około 5 minut, pozwalając zachować jej naturalny aromat. Należy jednak brać pod uwagę lekkość i delikatność liści herbaty białej. Z tego względu nie używa się aż takiej ilości liści, jak w przypadku herbaty czarnej, czy nawet zielonej.

Ze względu na dużą zawartość kofeiny nie powinno się jej spożywać wieczorem. Posiada ona natomiast witaminę C, która wzmacnia odporność oraz pomaga złagodzić napięcia i stres. Jest ona także znakomitym wspomagaczem koncentracji. Nie bez przyczyny bywa nazywana „eliksirem młodości”, gdyż dzięki zawartym w niej związkom antyoksydacyjnym i antymutagennym, a także polifenolom, chroni nie tylko przed wodnymi rodnikami, ale również wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia nowotworów.

Do rodzajów herbaty białej zaliczamy: China Silvery Strawberry (w czasie parzenia rozwija się w kształt kwiatu), Pai Mu Tan (o żółtawym odcieniu i delikatnym, kwiatowym aromacie), Snow Buds (inaczej Xue Ya o smaku przypominającym prażone ziarno), White Monkey (świeży słodkawy aromat), Silver Needle (inaczej Yin Zhen – bezbarwny napar o słodko-kwaśnym smaku).

HERBATA OOLONG (pochodzenie: Chiny)

Herbatę tą można uznać za pośrednią między herbatą czarną, a zieloną. W Polsce zaliczana do herbat czerwonych. W przeciwieństwie do zielonej jest poddawana fermentacji, jednakże nie w takim stopniu, jak herbata czarna. Ważnym momentem w procesie produkcji, co odróżnia ją od innych gatunków herbat, jest proces prażenia, zmniejszający gorzkawo-kwaśny smak naparu oraz sprawiający, że jest ona delikatniejsza dla Naszych żołądków. Nazwa herbaty w języku chińskim oznacza „czarnego smoka”.

ROOIBOS (pochodzenie: południowa Afryka)

Ten szczególny gatunek herbaty otrzymuje się z krzewu, którego liście przypominają kształtem igły drzew iglastych. Przez długi czas rooibos nie była więc uważana za herbatę, gdyż nie powstaje ona z typowego krzewu herbacianego. Historia jej pochodzenia wiąże się z B. Ginsbergiem, który odkrył na zboczach gór Cedar, charakterystyczne krzewy z czerwonymi igłami. Cechuje się ona przede wszystkim słodkim, wręcz miodowym smakiem oraz słomkową barwą. Jest praktycznie całkowicie pozbawiona goryczki.

Po połamaniu suszonych liści krzewu, tnie się je na 1-2 mm kawałeczki i poddaje bardzo delikatnej fermentacji.

Jej zaparzanie jest stosunkowo proste. Wystarczy zalać mieszankę wrzątkiem na czas od 8 do 10 minut.

Ze względu na to, iż rooibos w ogóle nie zawiera kofeiny może być spożywana także przed snem. Jest przodowniczką wśród herbat jeśli chodzi o posiadane, niezwykle korzystnie oddziałujących na Nas właściwości. Zawiera spore ilości żelaza, wapnia, cynku, magnezu oraz innych mikro i makroelementów, dlatego też polecana jest dzieciom i nastolatkom, będącym w okresie dojrzewania. Reguluje ona ciśnienie krwi oraz ilość wytwarzanych kwasów żołądkowych. Jest nisko kaloryczna. Oprócz tego posiada działanie przeciwwymiotne. Mnogość zawartych w niej przeciwutleniaczy wpływa na odporność organizmu, na niektóre odmiany nowotworów oraz spowalnia starzenie się organizmu. Jej fusy stosowane są często jako opatrunek na zranienia i skaleczenia.

YERBA MATE (pochodzenie: Ameryka południowa)

Liście tej herbaty pozyskuje się z ostrokrzewu paragwajskiego i co ciekawe pierwotnie były stosowane jako używka, zmniejszająca głód i zmęczenie. Cechuje ją specyficzny, cierpki smak z lekko tytoniową nutą.

Liści tego krzewu nie poddaje się procesowi fermentacji, a po ich wysuszeniu kruszy się je na mniejsze kawałki.

Woda do parzenia yerba mate powinna być stosunkowo „chłodna”. Optymalna temperatura wynosi 80 ° C, a czas parzenia 5 minut.

Yerba mate jest niesamowitym „pobudzaczem”. Duża zawartość kofeiny pobudza, dodaje energii, podnosi ciśnienie, udrażniając dodatkowo żyły. Napar przyspiesza przemianę materii i spalanie tłuszczu, zapewniając przy tym uczucie sytości, dlatego też jest idealna dla osób odchudzających się. Zawarte w niej przeciwutleniacze, witamina C oraz mikroelementy wpływają na Naszą koncentrację oraz pracę umysłu.

HONEYBUSH (pochodzenie: Afryka południowa)

Kolejna z herbat zaliczanych do tych pozyskiwanych z krzewów oraz kory. Honeybush bierze się z liści miodokrzewu, z czego wynika jej miodowy aromat. Dzięki temu, że nie zawiera kofeiny, za to spore ilości witamin, z powodzeniem może być spożywana nawet przez małe dzieci. Idealna dla osób skłonnych do przeziębień oraz przewlekłych infekcji.

LAPACHO (pochodzenie: Ameryka środkowa i południowa)

Zwana także „herbatą inków”. Znana przede wszystkim ze swoich leczniczych właściwości. Działa przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie i przeciwbiegunkowo. Ciekawym jest, że Indianie stosowali ją jako lek na malarię czy anemię. Niektórzy uważają, że wspomaga ona leczenie cukrzycy, stanów zapalnych stawów, mięśni, a także wrzodów żołądka.

HERBATA OWOCOWA

Wszelkie cechy, właściwości, kolor, smak, aromat herbat owocowych jest zależny od konkretnej mieszanki składników. Wśród dodatków można wyróżnić m.in. suszone owoce, tj. wiśnie, śliwki, żurawina, malina, jeżyna, truskawka, a także rodzynki, kandyzowane ananasy, pomarańcze, płatki hibiskusa, dzika róża, czy skórka z cytryny. Prawdziwa herbata owocowa nie zawiera w składzie liści herbaty chińskiej, ale jedynie suszone owoce lub ewentualnie dodatki ziół.

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów najciekawszych mieszanek owocowych i ich właściwości.

Herbata borówkowa – bogata w przeciwutleniacze, spowalniające proces starzenia organizmu; może także wpływać na poprawę ostrości widzenia.

Herbata z owoców goji – tak jak herbata borówkowa jest bogata w substancje przeciwutleniające; może wpływać także na poprawę jakości snu, ma działanie relaksujące, uspokajające, poprawiające ogólne samopoczucie; wspomaga trawienie.

Herbata z żurawiny – dzięki zawartości przeciwutleniaczy zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby serca; chroni zęby i dziąsła oraz zapobiega chorobom układu moczowego.

Herbata z aronii – owoc aronii sprzyja obniżeniu ciśnienia krwi oraz posiada właściwości przeciwzapalne.

Do ciekawych smakowo owocowych herbat zaliczyć można: malinowo-waniliową, irlandzką wiśnię, mandarynkową z imbirem lub wiśnię w rumie.

HERBATA ZIOŁOWA

Tak jak w przypadku herbat owocowych, rodzajów herbat ziołowych są niezliczone ilości. Sposób ich przygotowania, a więc temperatura i czas parzenia, cechy dla nich charakterystyczne są zależne od wykorzystanych w mieszance ziół, posiadających konkretne właściwości lecznicze, a także często od dodatków, w tym także herbat owocowych. Herbaty ziołowe warto wykonywać samemu w domu, korzystając z sadzonek doniczkowych i suszeniu zebranych zbiorów. Oto najbardziej znane herbaty ziołowe:

Herbata miętowa – znana przede wszystkim ze zbawiennego wpływu na układ pokarmowy, łagodząca objawy zespołu jelita drażliwego; poza tym uspokaja i wspomaga koncentrację.

Herbata z pokrzywy – łagodzi symptomy alergii, objawy chorób reumatycznych, a u mężczyzn objawy przerostu prostaty.

Herbata z hibiskusa – reguluje ciśnienie oraz poziom cholesterolu we krwi; jest pomocna przy odchudzaniu, gdyż pomaga w spalaniu tkanki tłuszczowej, a przy tym ze względu na sporą ilość witaminy C wspomaga odporność organizmu.

Herbata rumiankowa – korzystnie działa na układ pokarmowy; uspakaja pracę jelit oraz wpływa na stan ogólnego odprężenia.

Herbata z melisy – posiada przede wszystkim działanie odprężające i uspokajające; ułatwia zasypianie;

W przygotowaniu herbat możemy stosować wiele różnych dodatków, tj. miód, kardamon, imbir, czy goździki. Pamiętajmy jednak, że ich wartości odżywcze oraz zbawienny wpływ na organizm uzyskamy jeżeli nie będziemy dodawali ich do wrzącego naparu !

Liściasta czy ekspresowa?

Herbata liściasta to przede wszystkim całe, niepołamane liście. Otrzymywany z nich napar jest bardziej wyrazisty w smaku i zapachu oraz zachowuje swoje cenne właściwości. W odróżnieniu od herbaty w torebce, aromat danego gatunku herbaty liściastej, może różnić się w zależności od regionu, w którym jest przygotowywany. Poza herbatą sypaną, wyróżniamy także herbatę prasowaną, przyjmującą postać brykietu. Proces prasowania liści – zarówno całych, ich mniejszych części, jak i gałązek ̶ polega na poddaniu ich działaniu wysokiego ciśnienia .

Herbata ekspresowa przez to, że jest rozdrabniana na małe kawałeczki, tworząc coś na kształt pyłu, traci na jakości. Naturalnie występujące w niej olejki eteryczne, podczas parzenia łatwiej i szybciej wyparowują z połamanych liści. Mimo, że sytuacja powoli się zmienia i producenci zaczynają stosować różne innowacje, tj. zwiększanie powierzchni torebek w celu zmieszczenia w nich mniejszej ilości, ale o większej powierzchni liści, wiele osób nie przekonuje się do picia herbaty ekspresowej. Warto także wspomnieć, że herbata liściasta jest wbrew pozorom tańszym rozwiązaniem. Kupując tą w torebkach, płacimy także za dodatkowe opakowanie.

W sklepach znaleźć można również herbatę w granulkach, jednak na tą trzeba uważać w szczególności. Podczas produkcji jest ona przygotowywana w sposób mechaniczny, miażdżący pełnowartościowe herbaciane liście. Popularne są także granulowane owocowe napoje herbaciane – przeznaczone przede wszystkim dla dzieci. Uwaga! Nie mają one nic wspólnego z herbatą! W dodatku większą część ich składu zajmuje cukier!

Jak przechowywać herbatę?

Aby zapobiec możliwości dalszego utleniania herbaty oraz utraty wszelkich jej walorów, należy przechowywać ją w suchym, chłodnym i zacienionym miejscu. Najlepiej w tzw. próżni, co zniweluje jej kontakt z powietrzem. Zwróćmy uwagę również na to, aby była usytuowana z dala od źródła ciepła, silnych zapachów oraz wilgoci. Herbata bowiem posiada bardzo silne właściwości higroskopijne. Najlepszym materiałem na opakowanie do jej przechowywania jest szkło oraz porcelana. Po pierwsze są one łatwe w utrzymaniu czystości, po drugie nie wchodzą one w niekorzystne reakcje ze związkami chemicznymi, zawartymi w herbacie. Przechowywanie Twojej ulubionej herbaty w odpowiednich warunkach sprawi, że będziesz mógł dłużej cieszyć się jej niezwykłym aromatem.

Jak widzimy gatunków herbat jest całe mnóstwo. Sposób ich produkcji, przygotowania zależy często nie tylko od intensywności aromatu jaką chcemy uzyskać, czy walorów smakowych, które chcemy podkreślić, lecz przede wszystkim od właściwości, które są dla Nas w danym momencie najistotniejsze. Pamiętajmy tylko o paru ważnych kwestiach: niektóre z herbat mogą wywołać niepożądane reakcje, podczas łączenia ich z pewnymi lekami oraz o tym, że nie należy pić herbaty w dużych ilościach i nie przygotowywać zbyt mocnych naparów. Zasada jest prosta i podobna, tak jak w przypadku innych pokarmów oraz napojów: Aby picie herbaty przyniosło oczekiwane rezultaty, stosujmy umiar i zdrowy rozsądek !

Auto: kierownik Data publikacji: 14 listopada, 2016 Dodano w kategorii: WYDARZENIA